travma sonrası stres bozukluğu ne demek?

Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB)

Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB), kişinin travmatik bir olay yaşadıktan sonra geliştirebileceği bir ruhsal sağlık sorunudur. Bu olay, kişinin kendisinin veya başkasının hayatına yönelik bir tehdit, ciddi yaralanma veya cinsel şiddet içerebilir. Travmatik olaylar arasında savaş, doğal afetler, kazalar, cinsel saldırı, fiziksel saldırı ve çocukluk çağı istismarı yer alabilir.

Belirtiler:

TSSB belirtileri genellikle olaydan sonraki aylar içinde başlar, ancak bazen yıllar sonra ortaya çıkabilir. Belirtiler kişiden kişiye değişebilir, ancak genellikle aşağıdaki kategorilere ayrılır:

• Yeniden Yaşama: Travmatik olayın zihinde tekrar tekrar canlanması, kabuslar görmek, flashbackler (olayın tekrar yaşanıyormuş gibi hissetme) ve travmayı hatırlatan durumlara karşı yoğun duygusal veya fiziksel tepkiler verme. (Yeniden Yaşama)
• Kaçınma: Travmatik olayla ilgili düşüncelerden, duygulardan, yerlerden, kişilerden veya aktivitelerden kaçınma. (Kaçınma)
• Olumsuz Düşünceler ve Duygular: Kendine, başkalarına veya dünyaya karşı olumsuz inançlar geliştirme, suçluluk, utanç, korku, öfke gibi yoğun duygular hissetme, ilgi kaybı ve sosyal ilişkilerden uzaklaşma. (Olumsuz Düşünceler)
• Aşırı Uyarılma: Sürekli tetikte olma, kolayca irkilme, uyku sorunları, konsantre olmakta zorlanma, sinirlilik ve öfke patlamaları. (Aşırı Uyarılma)

Nedenleri:

TSSB'nin kesin nedeni tam olarak bilinmemektedir, ancak travmatik olayın şiddeti, kişinin olaya verdiği tepki, genetik yatkınlık, önceki travmalar ve sosyal destek gibi faktörlerin rol oynadığı düşünülmektedir.

Teşhis:

TSSB teşhisi, bir ruh sağlığı uzmanı tarafından yapılır. Uzman, kişinin belirtilerini, travmatik olay geçmişini ve genel ruh sağlığı durumunu değerlendirir.

Tedavi:

TSSB tedavisinde psikoterapi (konuşma terapisi) ve ilaç tedavisi sıklıkla birlikte kullanılır.

• Psikoterapi: TSSB tedavisinde etkili olan bazı psikoterapi türleri şunlardır:
  • Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT): Kişinin travmatik olayla ilgili olumsuz düşüncelerini ve davranışlarını değiştirmesine yardımcı olur. (Bilişsel Davranışçı Terapi)
  • Göz Hareketleriyle Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme (EMDR): Travmatik anıları işlemeye ve duygusal yoğunluğunu azaltmaya yardımcı olur. (EMDR)
  • Travma Odaklı Terapi: Kişinin travmatik olayı güvenli bir ortamda yeniden yaşamasına ve duygusal olarak işlemlemesine yardımcı olur. (Travma Odaklı Terapi)
• İlaç Tedavisi: Antidepresanlar (özellikle SSRI'lar ve SNRI'lar) TSSB belirtilerini (depresyon, anksiyete, uyku sorunları) azaltmaya yardımcı olabilir.

Önemli Not:

TSSB, tedavi edilebilir bir durumdur. Erken teşhis ve uygun tedavi ile kişiler iyileşebilir ve sağlıklı bir yaşam sürdürebilirler. TSSB belirtileri gösteren kişilerin bir ruh sağlığı uzmanına başvurması önemlidir.